banner Johan Braeckman

Een lezing bijwonen?

> naar de Facebookpagina

facebook

Een lezing aanvragen?

> naar lezingen

Luisteren of kijken naar Johan op radio en TV?
Een opiniestuk of interview herlezen?

> naar kritisch denken
> naar Darwin & evolutie
> naar de Stubru-files
> naar allerlei

Onderzoek

Wijsgerige antropologie

Het onderzoek van Johan Braeckman behandelt diverse problemen uit de wijsgerige antropologie. Wat de kenmerkende menselijke eigenschappen zijn, staat in deze discipline centraal. De verzameling van deze karakteristieken vormt de "menselijke natuur".

Historisch zijn zeer uiteenlopende opvattingen over de menselijke eigenheid naar voren gebracht. Zowel mythologische, religieuze, artistieke, filosofische als wetenschappelijke tradities beschrijven de kenmerken: de ziel, de rede, taal, bewustzijn, de vrije wil, verbeelding, moraliteit, arbeid, het vermogen om technologie, kunst en wetenschap te ontwikkelen, het eindigheidsbesef, het verwerken van informatie, zelfbesef, altruïsme, enzovoort. Nagenoeg alle belangrijke filosofen ontwikkelden opvattingen over de aard van de menselijke natuur. Sommigen stonden sceptisch tegenover de mogelijkheid om, als mens, die natuur te leren kennen. Anderen beweerden dat de mens een wezen zonder specifieke eigenschappen is.

De hedendaagse wijsgerige antropologie onderzoekt deze kwesties enerzijds aan de hand van ideeën uit de wijsgerige traditie. Anderzijds maakt ze gebruik van inzichten ontwikkeld door moderne wetenschappelijke disciplines zoals sociale psychologie, evolutiepsychologie, informatietheorie, kunstmatige intelligentie, economie, archeologie, cognitieve- en neurowetenschappen, enzovoort.

Het evolutionaire perspectief

Een groot deel van het onderzoek van Johan Braeckman laat zich inspireren door darwinistische inzichten. Hij baseert zich voornamelijk op het werk van Darwin zelf en dat van moderne darwinistisch geïnspireerde filosofen en wetenschappers zoals George Williams, Robert Trivers, William Hamilton, Richard Dawkins, John Tooby, Leda Cosmides, Randolph Nesse, Steven Pinker, Daniel Dennett, Pascal Boyer, Ed Hagen en vele anderen (zie www.hbes.com om een idee te hebben in welke traditie het onderzoek zich situeert).

Zingeving, ethiek en kritisch denken

In Johan Braeckmans onderzoek zijn ook klassieke filosofische vragen aan de orde zoals: wat is de plaats van de mens in de natuur en de kosmos? Hoe kan de mens aan zingeving doen? Hoe kan hij omgaan met het lijden, verlies, het sterven, de dood? Zijn er waarden die universeel zijn? Wat is de verhouding tussen religie en wetenschap? Wat betekent dit alles voor diverse ethische kwesties (bijvoorbeeld kloneren, stamceltherapie, xenotransplantatie, neurostimulatie, enzovoort)? Voor de verhouding tussen mensen en dieren? Mag, of moet de mens zijn eigen natuur transformeren? In hoeverre kan de mens zelf beschikken over leven en dood? Hoe kunnen mensen samenleven? Hoe kunnen we agressie en oorlog vermijden? In hoeverre moeten wij rekening houden met de toekomstige generaties?

Bijzondere aandacht gaat naar de studie van drogredenen, pseudowetenschap en de psychologische factoren die helder denken bemoeilijken.

Nationale en internationale context

Johan Braeckman is ingebed in een nationaal en internationaal onderzoeksnetwerk, waarin bovenvermelde onderwerpen vanuit diverse invalshoeken worden onderzocht. Van sommige projecten is hij promotor of copromotor, aan andere werkt hij mee als participant.